Na początek kilka słów wyjaśnienia. W moim teście nie zajmuję się tzw. „śrubkologią”, czyli gdzie jest jakie pokrętło, przycisk itd. – o tym poczytacie sobie na fotograficznych portalach i forach. Według mnie to absolutnie najmniej istotne info. Zanim zaczniecie czytać moje uwagi, to najpierw zobaczcie wideo nagrane z tego meczu. Kto już je oglądał niech od razu przejdzie do czytania.

W Nikonie D3s dokładność ustawiania ostrości działa wyśmienicie zarówno w przypadku one shot jak i przy AF continuous. Niestety używanie śledzącego autofokusa powoduje znaczne spowolnienie motoru. Przy one shot możemy zrobić 9 kl/s. Gdy zmienimy format z pełnej klatki na DX, to prędkość wzrasta do ok. 10kl/s. Natomaist przy pełnej klatce jeśli włączymy śledzący autofokus, to D3s wykazuje znaczny spadek prędkości. Teoretycznie do ok. 7 kl/s., ale w praktyce, kiedy np. na meczu miałem już w połowie zapełnioną kartę pamięci (SanDisk Extreme UDMA – 60MB/s), prędkość migawki potrafi mi spadać nawet do 4 kl/s. Bardzo irytujące.

W przypadku D4 dokonano rewolucyjnej zmiany, bo już ten model potrafi śledzić obiekt i wykonywać zdjęcia z prędkością 11 kl/s. Tyle teoria, gdyż wielu fotografów zaczęło narzekać, że aparat faktycznie rejestruje zdjęcia z prędkością  karabinu maszynowego, ale celność autofokusa pozostawiała wiele do życzenia. Po prostu sporo zdjęć było nieostrych. Aparat działa szybko, ale niezbyt celnie. Aby pozbyć się tego defektu producent zaleca zawodowym fotografom, aby w Nikonie D4 przy śledzącym autofokusie przestawiali prędkość migawki z 11 kl/s. na 10 kl/s. Ma to znacznie poprawiać wyniki celności AF. Rzeczywiście coś w tym prawdy jest. Używając D4 podczas Euro 2012 zwykle przestawiałem prędkość z 11 do 10 kl/s. Nie będę tutaj się wgłębiał w temat, bo celność autofokusa jest mocno zależna od światła, kontrastu, koloru strojów zawodników, obiektywu, itd.

No dobrze, a jak jest w  przypadku Nikona D4s. Producent twierdzi, że poprawił mankament z modelu D4 i możemy juz korzystać z 11 kl/s. przy śledzącym ustawianiu ostrości. Podczas całego meczu Polska – Szkocja korzystałem ze śledzącego AF, prędkości 11 kl/s. oraz centralnego punktu ostrości, który zawsze (bynajmiej do tej pory) działał najbardziej dokładnie we wszystkich profesjonalnych modelach. Fotografowałem w formacie JPG oraz dwie serie zrobiłem w bezstratnym NEF (RAW).

Zanim jednak zaczął się mecz sprawdziłem dokładność AF w zestawie: D4s + Nikkor 400mm f/2.8 Zwykle na meczu fotografujemy przy tzw. „pełnej dziurze”, czyli przy zupełnie otwartej przysłonie f/2.8 Dlatego bardzo istotne jest, aby autofokus trafiał dokładnie w punkt ustawienia ostrości. Po podpięciu do D4s teleobiektywu 400 mm f/2.8 i wykonaniu kilku sprawdzających zdjęć okazało się, że zdjęcia nie są idealnie ostre. Ostrość miałem przed punktem jej ustawienia tzw. Front Focus. Korzystając w aparacie z funkcji „mikroregulacja” metodą prób szybko ustaliłem, że aby mieć przy f/2.8 idealną ostrość muszę wprowadzić korektę. Poprawka wyniosła aż +12 (ostrość przestawiona do tyłu) – dopiero to ustawienie dawało mi prawidłowe trafienia autofokusa.

A teraz o rezultatach. Używając Nikona D4 również z teleobiektywem 400mm f/2.8 mogę powiedzieć, że średnio miałem ok. 80 procent akcji z meczu z dobrze ustawioną ostrością. W przypadku D4s statystyka wzrosła do 90 procent. Czyli 90 procent fotografowanych akcji była ostra z wykorzysaniem śledzącej automatyki pomiaru ostrości. To najlepszy wynik z trzech wspominanych tutaj modeli Nikona.

Wspomnieć jeszcze muszę o buforze aparatu. Na filmie jest moment (1:36 – 1:43) jak przy akcji, koło bocznej linii boiska, wykonuję ciągłą serię ok. 50 klatek. Aparat zapisał wszystkie zdjęcia z mgnieniu oka i cały czas był gotowy do zapisywania kolejnych ujęć. Żadnego przestoju i czekania. Zrobiłem też dwie serie zdjeć z formacie RAW i tutaj podobnie jak w przypadku JPG nie było najmnijeszych problemów z szybkością zapisu. Niestety nie mogę tego powiedzieć w przypadku D3s, choć w obu przypadkach zastosowana było ta sama karta pamięci (SanDisk Extreme UDMA – 60MB/s).

Nie będę zajmował się czułościami ISO 100, 200 czy 400, bo w 95 proc. drogich aparatów jakość obrazu przy tych czułościach jest bardzo dobra. Jednak w fotografii prasowej najczęściej wykorzystywaną czułością jest ISO 800 i 1600. Coraz mniejsze szumy w nowych matrycach spowodowały, że fotografowie prasowi chętniej siegają po wyższe ISO rzędu 3200 a w niektórych modelach i jeszcze wyższe. Jakość obrazu jaki uzyskujemy z daneg aparatu, to rzecz najważniejsza. Wszystkie wodotryski montowane w aparatach są niczym, gdy okazuje się, że jakość obrazu z matrycy jest kiepska.

W przypadku Nikona D3s jakość obrazu jest rewelacyjna aż do ISO 800, a przy ISO 1600 bardzo przyzwoita – zdjęcie zrobione przy tej czułości wielokrotnie publikowałem na okładkach magazynów. Zwiększając czułość spada jakość i pojawia się szum, ale jest to szum czarno-biały tzn. zwiększając ISO w naszym obrazie nie pojawiają się kolorowe plamki znane użytkownikom Canonów. Dodatkowo obraz w D3s cały czas jest ostry. To według mnie najważniejsza cecha D3s! No i efekt front focus i back focus nie jest dokuczliwy.

W Nikonie D4 główna zmiana to kolorystyka obrazu, ale o tym poniżej. Zastosowana w D4 matryca pracuje zupełnie inaczej niż w D3s. Oprócz kolorystyki główna różnica, to „głębia ostrości” – choć głębia powinna zależeć tylko od długości ogniskowej obiektywu i przysłony. Przykład: załóżmy, że robimy portret zoomem 70-200 mm f/2.8, nastawiamy ostrość na oczy (zoom ustawiony na  ok. 100 mm + odległość ok. 2 metry). Robiąc to zdjęcie Nikonem D3s będziemy mieli ostre zarówno oczy jak i nos oraz uszy. Jeśli użyjemy tego samego obiektywu i ustawień z aparatem Nikon D4, to ostre będziemy mieć tylko oczy. Nos i uszy fotografowanej osoby już będą poza strefą ostości. Taki sam efekt jak w większości modeli marki Canon. I niestety problem niestabilności AF (efekt back i front fokus) występuję często.

A jak jest w Nikonie D4s? Według mnie mamy zbliżoną sytuację jak w modelu D4. Głębia ostrości przy zupełnie otwartej przysłonie f/2.8 jest bardzo mała. Dodatkową istotną różnicą na którą od razu zwróciłem uwagę, jest struktura obrazu. Do czułość 800 ISO,w przypadku zarówno D3s jak i D4, struktura obrazu była wysokiej jakości, jednolita, pozbawiona widocznego ziarna. W D4s ku mojemy zdumieniu ziarno znacznie widać już przy ISO 1600. Natomiast przy zwiększaniu czułości do 3200, 6400 i wyżej – spadek jakości obrazu jest wyraźnie mniejszy niż u poprzedników. Zmiana na wyższe ISO nie pociąga za sobą tak widocznego pogorszenia obrazu jak u poprzedników. To pewie efekt działania softwaru przetwarzajacego obraz z matrycy, co dało możliwość rozciągnięcia czułości aż do poziomu ISO 409 600.

W nikonie D3s (także D3) barwy są bardziej chłodne, przeważa kolor niebieski i jego odcienie. W przypadku Nikona D4, producent wprowadził kolorystykę bardziej „Canonowską” tzn. kolory są znacznie bardziej nasycone. Mamy ciepły odcień ludzkiej skóry oraz w otrzymywanych obrazach sporo jest koloru żółtego. W modelu D4s mam wrażenie, że jest raczej powrót do filozofii kolorystycznej z D3 i D3s. Pisze „raczej”, bo jest to kolorystyka wyraźnie chłodniejsza niż w D4, ale jednocześnie bardziej szara niż w D3s. Taki mix D4 i D3s. Moje dywagacje obarczone są jednak pewnym brakiem. Mianowicie nie fotografowałem D4s przy świetle dziennym oraz studyjnym. W tej kwestii nie mam nic do powiedzenia.

Podsumowując Nikon D4s to najlepszy aparat sportowy jaki do tej pory miałem w swoich rękach. Pozwala on doświadczonemu fotografowi kontrolować wszystko co dzieje się na boisku. Tylko dlaczego D4s kosztuje 25 tys. zł??? Tylko nie myślcie, że drogi aparat będzie za Was robił zdjęcia i ukryje brak fotograficznego warsztatu.

Poniżej zdjęcia z meczu zrobione przy ISO 1600, 3200 i 6400. Do przeglądniecia jest plan ogólny, metadane oraz zbliżenie.